Na eerdere strandingen eind juli en begin augustus op de Nederlandse, Schotse en Ierse kust, zijn gisteren twee spitssnuitdolfijnen gestrand op de Zweedse kust bij het Kattegat, een ondiepe zeestraat tussen de Noordzee en Oostzee. Het ging, net als in Nederland, om twee Gewone Spitssnuitdolfijnen (Mesoplodon bidens) ook wel bekend als Sowerby Beaked whales. Omstanders en de Zweedse Kustwacht hielpen beide dieren terug naar zee, maar het kleinste dier strandde al snel opnieuw en overleed ter plaatse. Het is de zoveelste stranding van deze diepe duikers in korte tijd.
Op de overleden dieren wordt, waar mogelijk, sectie uitgevoerd om de oorzaak van de stranding te achterhalen. Daarbij wordt gekeken naar factoren zoals ziekte, verstoring of gehoorschade door onderwatergeluid. Bij strandingen langs de Nederlandse kust spelen bij bruinvissen, maar ook dolfijnen en andere walvissachtige, vaak ziekte of verzwakking een grote rol. Bij spitssnuitdolfijnen is dat meestal niet de belangrijkste oorzaak. Daarom richten onderzoekers zich bij deze soort extra op mogelijke gevolgen van gehoorschade.
Spitssnuitdolfijnen (Ziphiidae) zijn diepe duikers en spenderen een groot deel van hun leven op kilometers grote diepte, waar ze jagen op onder andere inktvissen. Deze schuwe dieren worden weinig door mensen gezien. Strandingen lopen vaak fataal af, soms al door stress alleen. Terugzetten in zee is vrijwel kansloos, in ondiep water blijken ze minder goed te kunnen navigeren en hun natuurlijke leefgebied ligt honderden kilometers verderop.
Onderwatergeluidsoverlast vormt een ernstig, maar voor mensen vaak onzichtbaar, gevaar voor zeezoogdieren. Denk hierbij aan geluiden veroorzaakt door marine sonar, seismisch onderzoek, commerciële scheepvaart en bouwwerkzaamheden aan wind- en offshore parken op zee. Hoewel die laatste niet plaatsvinden in de diepe oceanen waar spitssnuiten normaal leven. Door deze harde geluiden kunnen dieren (tijdelijk) doof raken. Omdat ze volledig afhankelijk zijn van hun gehoor om te navigeren en voedsel te vinden, zijn de gevolgen groot. Harde geluiden kunnen bovendien ertoe leiden dat de dieren te snel opstijgen vanuit grote diepte, wat ernstige gezondheidsproblemen veroorzaakt.
SOS Dolfijn hoopt dat de onderzoekers uit verschillende landen hun bevindingen actief met elkaar én met overheidsinstanties delen. Leefgebieden van walvisachtigen staan onder een toenemende druk door menselijke activiteiten en er zijn dringend maatregelen nodig om die invloed te beperken. Veel van deze maatregelen zullen vanuit overheidsbeleid moeten worden doorgevoerd, maar gelukkig kan je zelf ook meehelpen. Koop bijvoorbeeld vaker lokaal in plaats van online en let op de duurzaamheid van je producten. Zie je een gestrand zeezoogdier? Bel dan altijd direct met SOS Dolfijn.
Verzorging gestrande spitssnuitdolfijn strand Castricum NL. Foto's © Jeroen Hoekendijk.
Overzicht locaties en data strandingen:
• 23 juli 2025: 4 butskoppen dood aangetroffen bij Papa Westray, Orkney eilanden Schotland
• 26 juli 2025: 2 Gewone spitssnuitdolfijnen levend gestrand Heemskerk/Castricum Nederland
• 27 juli 2025: 1 True’s spitssnuitdolfijn levend gestrand met kalf North Mayo Ierland
• 06 augustus 2025: 1 Gewone spitssnuitdolfijn levend gestrand Norfolk beach
• 08 augustus 2025: 2 Gewone Spitssnuitdolfijnen levend gestrand Helvic Country Waterford Ierland
• 10 augustus 2025: 2 Gewone Spitssnuitdolfijnen levend gestrand Frilles Zweden
Op 10 augustus zijn op het Schotse eiland Sanday, Orkney, 23 dode Grienden (Globicephala melas) aangetroffen. De dieren waren gestorven na een massastranding en werden pas enkele dagen later gevonden. Grienden behoren tot de familie van dolfijnachtigen (Delphinidae) en zijn met een volwassen lengte van ruim 7 meter één van de grotere soorten binnen deze familie. Ze behoren dus niet tot de familie van de spitssnuiten maar staan ook bekend om hun diepe duiken, tot wel meer dan 600 meter op zoek naar inktvis. Opvallend is dat bijna exact een jaar eerder, op 11 juli 2024, op hetzelfde eiland ook al een groep grienden strandde. Bij deze massastranding kwamen maar liefst 77 dieren om het leven.
Overzicht van de strandingslocaties en aantal gestrande dieren per locatie. © SOS Dolfijn