golven

26 mei 2017

Gestrande bruinvis wordt verder lijden bespaard

Afgelopen dinsdag was er een bruinvis levend gestrand aan de Waddenzee kant van Terschelling. Het betrof een volwassen vrouwtje van bijna anderhalve meter lang.

Een walvis op het strand is altijd een dier in nood! Zo ook deze bruinvis. Zonder hulp zijn deze dieren ten dode opgeschreven. Maar op welke manier wordt een walvis in nood nu het beste geholpen? Dat is vaak een moeilijk vraagstuk. Vooral ook omdat het heel lastig is om een goede inschatting te kunnen maken van de (gezondheids-)situatie van het dier. Daarnaast zijn walvissen beschermde dieren en dat betekent dat alleen een organisatie met een ontheffing en met de benodigde expertise en ervaring gerechtigd is het dier onder haar hoede te nemen en de hulpverlening uit te voeren. In Nederland is dat Stichting SOS Dolfijn.

Hulpopties
Er zijn grofweg 4 opties waaruit een keuze gemaakt kan worden wanneer een walvis is gestrand:

1.       Het dier een natuurlijke dood laten sterven zonder tussenkomst van de mens.

Dit is meestal de minst geschikte optie en hier wordt dan ook alleen voor gekozen als alle onderstaande opties niet mogelijk zijn. Bijvoorbeeld in situaties waarbij de hulpverleners een te groot risico moeten nemen waarbij het eigen leven in gevaar kan komen.

2.       Het dier direct na stranden direct terugplaatsen in zee. Dit is alleen mogelijk en verantwoord wanneer het dier in een redelijke conditie verkeerd en oud genoeg is (niet meer ‘moederafhankelijk’), zodat het aannemelijk is dat het dier een goede en reële kans heeft op overleven na terugkeer in zee. Hiervoor is een deskundig oordeel van de gezondheidssituatie van het dier essentieel. Een foutieve beslissing kan de situatie van de walvis verergeren en het lijden langer uitstellen en/of vergroten.

3.       Het dier laten inslapen. Een walvis spoelt bijna nooit zonder reden aan. Verschillende oorzaken kunnen een rol spelen, maar bij bruinvissen en dolfijnen die in Nederland aanspoelen gaat het doorgaans om ernstig zieke en verzwakte dieren. Gezondheidsproblemen maken dat deze dieren het niet redden in zee en in principe zullen sterven. Een ernstig ziek en verzwakt dier euthanaseren voorkomt dat het nog langer (ondragelijk) hoeft te lijden en kan daarom een geschikte oplossing voor het dier zijn.

4.       Opvang en rehabilitatie van een dier. Deze keuze is alleen geschikt voor kleine walvissoorten zoals enkele dolfijnensoorten en de bruinvis. In Noordwest Europa zijn er geen opvangcentra voor dolfijnachtigen aanwezig. Het opvangcentrum van SOS Dolfijn is tot aan januari 2017 de enige plek in Noordwest Europa geweest waar kleine walvissen konden worden opgevangen.

Opvang
Hoewel SOS Dolfijn altijd de zorg voor de opvang van deze dieren op zich heeft genomen, is opvang van walvisachtigen dus niet vanzelfsprekend. In de meeste landen om ons heen én elders ter wereld beperkt de hulp voor gestrande walvissen zich tot de eerste 3 opties. Het opvangen van kleine walvisachtigen is zeer kostbaar en vergt heel specifieke expertise en ervaring. De zorg vraagt vaak weken lang 24/7 begeleiding van het dier. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er langs het uitgestrekte kustgebied van Noordwest Europa nooit andere opvangcentra zijn opgericht. Het is gewoonweg vaak te duur en de expertise ontbreekt.

SOS Dolfijn heeft tijdelijk geen beschikking over een geschikte opvangfaciliteit. Hoewel het misschien niet altijd goed zichtbaar is voor de buitenwereld, is de stichting hard aan het werk om een geschikte faciliteit te kunnen realiseren. Naast de specifieke eisen waaraan zo’n locatie moet voldoen vergt dit tevens het creëren van voldoende financiering.  Beide zijn niet zomaar geregeld!

Dat betekent dat ook SOS Dolfijn momenteel terugvalt op de eerste 3 opties die bovenstaand zijn genoemd. Waarbij bij de kleine soorten alleen optie 2 (terugplaatsing in zee) en optie 3 (dier euthanaseren) in overweging worden genomen. Een directe terugplaatsing in zee is alleen mogelijk wanneer de gezondheidssituatie van het dier het toestaat. De terugkeer moet ervoor zorgen dat de situatie van het dier verbetert en dat het dier een reële kans van overleven heeft nadat het in zee is teruggebracht. De jarenlange ervaring heeft geleerd dat het besluit tot terugkeer een riskant besluit is omdat in ons opvangcentrum is gebleken dat zelfs op het oog goed uitziende dieren vaak ernstige gezondheidsproblemen blijken te hebben. Het risico op verergeren van leed ten gevolge van een directe terugbreng actie naar zee is daarom groot. Deze beslissing moet dan ook uiterst zorgvuldig worden genomen en vergt een grote mate van kennis, expertise en ervaring.

In de meeste gevallen zal het risico op een verslechtering van de situatie van het dier bij directe terugkeer naar zee als te groot worden beoordeeld. Bij aanwezigheid van een opvangfaciliteit wordt dan bekeken of opvang een goede keuze is of dat het dier beter direct uit het lijden kan worden verlost. Omdat er momenteel in Nederland geen geschikte opvangfaciliteit aanwezig is, zullen we in dat geval daarom kiezen het dier uit het lijden te verlossen door middel van euthanasie.

Zieke, gestrande bruinvis Terschelling
Het op Terschelling gestrande dier was ook in nood en had hulp nodig om uit de benarde situatie te kunnen worden verlost. Een deskundig oordeel was daarom ook in dit geval weer van groot belang. SOS Dolfijn is de enige organisatie in Nederland via welke de hulpverlening aan het dier mag worden uitgevoerd.

Na een beoordeling door de experts van SOS Dolfijn was duidelijk dat het ging om een ziek en mogelijk verzwakt dier en was het oordeel dat deze bruinvis niet geschikt was voor een directe terugplaatsing in zee. Het dier vertoonde voor de medewerkers van SOS Dolfijn duidelijke kenmerken van ziekte en mogelijke verzwakking. De eerste tekenen van vermagering waren zichtbaar. Het dier was ingevallen op de flanken, de huid was rimpelig, dof en toonde huidaandoeningen. Bovendien waren er veel wormen op het lichaam van het dier aanwezig, waarschijnlijk afkomstig uit de longen die via ophoesten naar buiten zijn gekomen. De ingevallen flanken van het dier duidde erop dat het dier minder voeding tot zich heeft kunnen nemen dan het nodig had . Een gezonde bruinvis heeft een glanzende gladde huid en is nergens ingevallen.

Bruinvissen krijgen wormen binnen via het eten van vis. Zelfs gezonde dieren dragen vaak wormen bij zich. Maar wanneer een bruinvis verzwakt raakt, kunnen parasieten zoals (long)wormen zich sterk vermeerderen.  De infectie kan dan lijden tot bijvoorbeeld benauwdheidsklachten, longontsteking en algehele verzwakking van het dier.

Eerste bevindingen sectie
Onderzoek door sectie heeft uitgewezen dat het dier kampte met een huidontsteking,  een longontsteking en de aanwezigheid van parasieten (wormen) in de oren, de maag en de lever. Er werd een groot aantal wormen in de longen en het blaasgat gevonden.  Een parasitaire infectie in de oren kan bijvoorbeeld desoriëntatie veroorzaken. Een parasitaire infectie in de longen kan tot ademnood en longontsteking leiden.

Verder bleek uit de sectie dat er aanwijzingen zijn dat het dier recent drachtig is geweest, maar het dier geen melk gaf.  Dit doet vermoeden dat een eventuele dracht onsuccesvol is geweest. Een onsuccesvolle dracht kan het gevolg zijn van algehele verzwakking van het dier. Via aanvullend onderzoek zal nader onderzoek worden gedaan naar de achterliggende oorzaak voor de ontstekingen in huid en longen, zoals virale en bacteriële infecties.

Beoordeling gestrande walvissen
De beoordeling van de gezondheid van een levende bruinvis is lastig. Op het oog levendige dieren kampen vaak met diverse problemen die voor de leek moeilijk te traceren zijn. De vaak levendige indruk die de dieren vertonen is doorgaans niets meer dan de uiting van stress, vluchtgedrag of overlevingsdrang. Hoewel de dieren vaak instaat zijn dit gedrag uren te kunnen vertonen, wil het niet zeggen dat het dier gezond is.

Daarom is het belangrijk dat de beoordeling van een levend gestrand dier altijd door een expert wordt gedaan. De vaak subtiele signalen van ziekte kunnen door een expert meestal al snel worden waargenomen waar dit voor ieder ander lastig is om te zien. Het team van SOS Dolfijn bestaat uit medewerkers met minimaal tien tot zelfs achttien jaar lange ervaring in het verzorgen en helpen van gestrande walvissen. Ook dit keer is weer gebleken dat het deskundig oordeel van SOS Dolfijn nodig was om te bepalen wat de meest geschikte hulpoptie voor het dier zou zijn.

Dag en nacht paraat
De medewerkers en vrijwilligers van SOS Dolfijn willen vol overtuiging en betrokkenheid dieren helpen om het een tweede kans te geven en staan hier dag en nacht voor klaar. Maar indien de reële beoordeling is dat het terugplaatsen in zee een dier extra zal doen lijden, dan moeten worden gekozen voor een andere optie. Hoewel de keuze niet altijd gemakkelijk is te maken, zal SOS Dolfijn altijd gaan voor de juiste keuze voor het dier, waarbij het voorkomen van (extra) lijden altijd vooropstaat.

SOS Dolfijn heeft in het verleden schrijnende gevallen gezien waarbij door onwetendheid van de omstanders, dieren zijn terug geplaatst in zee terwijl dit een dramatische keuze voor het dier was. Zo hebben wij meegemaakt dat bijvoorbeeld zeer jonge dieren die nog van de moeder afhankelijk zijn om te kunnen overleven, zonder het moederdier zijn teruggeplaatst. Dergelijke dieren sterven een langzame dood. Maar ook bijvoorbeeld van pogingen tot terug zetting van ernstig zieke dieren die na herhaald terugplaatsen steeds weer stranden en uiteindelijk dood aanspoelen.  

Deze, vaak goed bedoelde acties, helpen het dier niet.

SOS Dolfijn is de hulpverleners op Terschelling dan ook dankbaar dat zij het dier bij SOS Dolfijn hebben aangemeld en de goede zorgen voor het dier op het strand hebben willen verlenen. Verder lijden voor het dier is hiermee bespaart gebleven.

Help ons redden!

Elke dag staat ons team klaar voor dieren in nood. Om ze hulp te blijven bieden ben jij een onmisbare schakel. Want alleen met jouw steun kunnen wij ons werk blijven doen.

 

 Doneren

 

Nieuws

 
 

Realisatie Waddenbelevenis volop gaande

21-02-2024: Komende maanden wordt er hard gewerkt aan de realisatie van de Waddenbelevenis. Een uitbreiding van SOS Dolfijn op en samen met Dierenpark Hoenderdaell. 

Lees meer

 
 

Gift van Wildlife Fund

12-02-2024: Als stichting is SOS Dolfijn afhankelijk van giften en donaties. Om in 2024 medische zorg te kunnen bieden aan dieren in nood heeft het Wildlife Fund een prachtige donatie toegezegd.  

Lees meer

 
 

Bruinvis in nood bij Lauwersoog

30-12-2023: Bij Lauwersoog is een zieke bruinvis aangetroffen. Het mannetjesdier is op tijd gevonden en opgehaald en opgevangen bij en door SOS Dolfijn

Lees meer

 

 

 

Vrienden van SOS Dolfijn