Begin januari werd op het strand van Wijk aan Zee een bruinvis aangetroffen. Het ging om een dier dat net was overleden en werd daarom naar de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht gebracht in het kader van het strandingsonderzoek. Het betrof een volwassen mannetje van ruim anderhalve meter en 40 kg. Direct viel op dat het dier meerdere verwondingen had; in eerste instantie leek dat niks geks. Op de kop en borstvin zat een grote bijtwond. Dergelijke wonden komen vaker bij gestrande dieren voor en worden veroorzaakt tijdens predatie aanvallen van grijze zeehonden. Die aanvallen zijn niet altijd succesvol; soms weet een bruinvis te ontsnappen, maar raakt daarbij gewond. 

Steekwonden
Opmerkelijker was dat naast de bijtwond op de kop en vin, ook nog meerdere kleinere, scherpe wonden tot diep in de borstholte werden aangetroffen. Onder andere het hart was ernstig beschadigd. Tijdens het microscopisch onderzoek werd bevestigd dat deze letsels waren toegebracht terwijl het dier nog in leven was. De conclusie van het onderzoek luidde dan ook dat deze bruinvis door steekwonden was overleden; een zeldzame doodsoorzaak onder bruinvissen.

Ernstig ziek
De oorzaak van het stranden had een andere oorsprong: de randen van de bijtwond op de kop waren verdikt en in de huid en spier eromheen zaten grote ontstekingen. De wond op de kop was al enkele weken eerder toegebracht en de bruinvis was daar ernstig ziek door geworden. Na rondvraag ter plaatse werd dit verhaal bevestigd: deze bruinvis bleek levend gestrand te zijn en omdat het een zichtbaar gewond dier betrof, heeft een omstander het dier met een mes uit zijn lijden willen verlossen. 

SOS Dolfijn
Hoewel moet worden uitgegaan van een goede intentie van deze persoon is dit geen juiste gang van zaken. Een gestrande levende bruinvis heeft professionele hulp nodig. SOS Dolfijn is een organisatie die geheel gespecialiseerd is in de hulpverlening aan walvisachtigen en die in dergelijke gevallen ingeschakeld kan worden om te bepalen hoe het beste hulp kan worden geboden aan een gestrand dier. Indien een dier lijdt en niet meer kan overleven op zee kan het op een pijnloze manier geëuthanaseerd worden door een dierenarts. 

Het contact met een gestrand en ziek dier is niet zonder risico’s. Recent publiceerden biologen en pathologen van onder andere de Universiteit Utrecht dat bruinvissen die door zeehonden waren gebeten, uiteindelijk waren overleden door ernstige infecties met de bacterie Neisseria animaloris: een op-mensen overdraagbare bacterie. Daarover lees je hier.

Wat te doen
Wanneer je een levende bruinvis of dolfijn op het strand aantreft, heeft het dier dringend hulp nodig. SOS Dolfijn heeft  4 gouden regels opgesteld voor het verstrekken van eerste hulp bij gestrande bruinvissen en dolfijnen.

1.   Blaasgat:
Een bruinvis of dolfijn haalt adem met het blaasgat op zijn hoofd. Het dier op het strand is waarschijnlijk verzwakt en niet in staat te zwemmen. Als er water of zand in het blaasgat komt kan het dier verdrinken of stikken. Duw het dier daarom nooit terug en leg het altijd plat op de buik!
2. Rust:
Een bruinvis of dolfijn op het strand schrikt snel. Loop rustig, houd mensen en honden op afstand.
3. Koelen:
Een bruinvis of dolfijn op het strand krijgt het snel te warm, zeker in de zomer. Koel het dier met water en natte doeken en zorg voor schaduw. In de winter kan bescherming tegen kou en koude wind ook belangrijk zijn. 
4. Hulp!
Bel SOS Dolfijn en zorg goed voor het dier tot de dolfijnambulance ter plaatse is. Het noodnummer is 06-65098576